[1]با افزایش جمعیت زرتشتیان تهران، نیاز به بنیان نیایشگاهی بهوجود آمد، و در نتیجهی آن بود که انجمن زرتشتیان تهران در سال ۱۲۸۶ خورشیدی بـا کمک مالی پارسیان هندوستان و دستیاری روانشاد ارباب کیـخسرو شاهرخ آدریانی را بنا نهاد. این آدریان که پرستشگاه زرتشتیان تهران میباشد، در خیابان جمهوری- خیابان میرزاکوچکخان قراردارد و آتشی که در آن فروزان است، با آیینی ویژه از یزد بـه تهران آورده شده است.
نخستین موبدانی که در این آدریان به کـار موبدی و آذربانی گماشته شدند، شادروانان موبد اردشیر موبد رستم و موبد بهرام موبد رشید بودند، که به دستور انجمن زرتشتیان تهران از یزد به پایتخت آمدند و در آدریان به کار دینی پرداختند.
به طور تقریبی، معماری ساختمان همهی آتشکدههایی که امروز در بین زرتشتیان موجود است، یکسان است. ساختمان اصلی آتشکده تهران در مرکز محوطه قرار دارد و پیرامون آن را حیات و باغچه(که در آن درختانی همیشه سبز از گونه های سرو و شمشاد و مورت و کاج دیده می شود) فراگرفته است. در جلوی ساختمان اصلی حوض آبی دیدهمیشود که نمایشگر آخشیجِ آب است. بدین ترتیب در پرستشگاه زرتشتیان، نمادی از هر چهار آخشیج (آب، هوا، آتش، خاک) دیده میشود و همه زرتشتیان بر این باور هستند که همواره باید آخشیج ها را از آلودگیها دور نگاهدارند و در پاکیزه نگهداشن آنها کوشا باشند.
در مرکز ساختمان اصلی، اتاقی چهارگوش وجود دارد که دارای سقف گنبدی شکل است. در بالای گنبد روزنههایی برای بیرون رفتن دود و بهمانند هواکش ترتیب داده شده است. در مرکز این اتاق آتشدان بسیار بزرگی دیده میشود که پیوسته آتش ورجاوند و سپند(:مقدس) در آن فروزان است.
در یکی از دیوارهای این اتاق چهارگوش، در ورودی قرار دارد و در دو دیوار دیگر نردههای فلزی و پنجره شیشهای کار گذاشته شده است بهگونهای که کسانی که بیرون از این اتاق برای پرستش میایستند، میتوانند آتش ورجاوند را ببینند. در دو گوشهی دیوار چهارم دو عدد زنگ بزرگ از سقف آویزان است. بهجز موبدان نگهبان آتش، هیچکس دیگر حق ورود به این اتاق را ندارند.
در سه سوی این اتاق چهارگوش، تالارهایی در نظر گرفته شده است که بهدینان زرتشتی در آن و در برابر آتش ورجاوند قرار گرفته و به پرستش اهورامزدا میپردازند و پشت دیوار چهارم تالار دیگری است که «یزشنگاه» نام دارد و ویژهی کارهای دینی است.
موبد آذربان در حالیکه سراپا لباس سفید پوشیده است، موظف است که در شبانهروز پنج بار هنگام نیایش و گذاشتن کنده و چوبهای خوشبو روی آتش، زنگ را نیز بنوازد و بدین روش بهدینان را یادآوری نماید که هنگام پرستش اهورا مزدا فرا رسیده است.
لازم به یادآوری است که در محوطهی آدریان تهران و دور از ساختمان مرکزی بناهای دیگری برای اجرای آیینهایی مانند پُرسه، سال، جشن، سخنرانی، محل سکونت موبدان، آبدارخانه و غیره در نظر گرفته شده است.
برگرفته از(با تصحیح):
آذرگشسب ، موبد اردشیرـ آتش در ایران باستان ـ مهر ۱۳۵۳ـ چاپخانه اختر شمال ـ چاپ دوم ـ رویههای۳۳-۳۹-۴۰-۴۳٫