نیایشگاه آناهیتا با ستون های شگفت انگیز
بهرام کوشکی: نام‌آوری شهر کنگاور بیشتر به‌دلیل سازه‌ای است که بر فراز تپه‌ای وسیع و در دل آن برپا شده است. این سازه امروز به نام «معبد آناهیتا» یا «ناهید» نامور است.
نخستین بار در سال‌های ۱۳۴۷ – ۱۳۵۴ خورشیدی یک هیات ایرانی به سرپرستی «سیف‌الله کام‌بخش‌فرد» کاوش‌های باستان‌شناسی را در کنگاور آغاز کرد. طرح کالبدی حقیقی بنا که درنتیجه‌ی کاوش‌های باستان‌شناسی سر از خاک بیرون آورده است، صفه چهار گوشی به اندازه‌ی ۲۱۰* ۲۰۸ متر است.
در جبهه جنوبی آن دیواری به قطر ۵/۱۸ متر آراسته به ۲۴ ستون با نسبتی مساوی قرار دارد. در دو سوی آن دو پلکان دیده می‌شود که درازای هر یک به ۳۰ متر می‌رسد که یک مهتابی به درازای ۹۴ متر را در میان گرفته‌اند. پلکان‌ها و مهتابی به پهنای ۱۵/۴ متر از دیوار قطور ۵/۱۸ متری پیش‌آمدگی دارند. پله‌های این بخش از سازه ازبین رفته‌اند و تنها بر بالای آخرین پله کف نیایشگاه است که با سنگ‌های عظیم مرمر و ملات مفروش شده است.
دیوار غربی و شرقی نیز به قطر ۵/۱۸ متر و به ترتیب از یک ردیف ستون ۴۸ و ۲۴ تایی است. که تنها پنج ستون استوار و پابرجا در بخش شمالی دیوار غربی پابرجاست. این بخش روی پایه‌هایی زیبا از مرمر سفید ساخته شده است.
قابل‌توجه‌ترین بخش این سازه ستون‌های آن است. «ابن‌فقیه» در کتاب «البلدان» خود به سال ۲۹۰ هجری قمری در توصیف ستون‌های کاخ کنگاور آورده است: «هیچ ستونی شگفت‌انگیزتر از ستون‌های آناهیتا نیست».
سبک ستون‌سازی در نیایشگاه کنگاور با هیچ یک از مکاتب سنگ‌تراشی ایران روزگار ساسانی برابری نمی‌کند و قابل مقایسه هم نیست. تناسب‌های به‌کاررفته در ستون‌های نیایشگاه ۱ به ۲ است. قطر پایه ۱۸۰و قطر ستون‌ها ۱۳۰ سانتیمتر و بلندای یک واحد ستون(شامل پایه + ساقه + سر ستون) برابر با ۵۵/۳ متر است که، برای این نوع ستون‌سازی هیچ الگویی را نمی‌توان ملاک قرار داد. حفظ تناسب‌های در ساخت ستون‌ها تا آنجا رعایت شده که فاصله دو ستون از داخل ۵۵/۳ یعنی برابر با یک واحد ستون در نظر گرفته شده و فاصله دو ستون از محور تا محور برابر با ۷۵/۴ متر یعنی بلندای یک ستون به اضافه ارتفاع گیلویی(بالشتک) زیرین و زبرین آن.
در نیایشگاه آناهیتای کنگاور آثار زیادی از روزگار ساسانی وجود دارد. یکی از بناهای جالب که کم‌وبیش سالم مانده، بقایای حمامی است که با توجه به ویژگی‌های آن به سده چهارم میلادی می‌رسد. این حمام دارای گلخانه و کانال هدایت‌کننده حرارت است و هنوز لوله آب‌رسانی ساخته شده از تن‌پوشه و کانال‌های فاضلاب(آب چاله‌حوض) و نیز محوطه رختکن و دیگر نیازهای یک حمام در آن دیده می‌شود.
به هر حال آنچه امروز از نیایشگاه برجای مانده، بخش‌هایی از بنای اصلی است که گمانه‌زنی درباره‌ی سال ساخت آن را بسیار دشوار می‌سازد. در نوشته‌های مربوط به دوره اسلامی ساخت معبد را به خسرو پرویز نسبت داده‌اند. «لویی واندنبرگ» باستان‌شناس بلژیکی این سازه را مربوط به ۲۰۰ سال پیش از میلاد مسیح دانسته‌است و آن را به سلوکیان نسبت می‌دهد. برخی آن را با معبد پالمیرا مقایسه کرده‌اند و از همین روی نقشه‌های طرح بازسازی معبد را نیز ارایه کرده‌اند اما آنچه که امروز کاوش‌های باستان‌شناسی روشن کرده است، خلاف آن را ثابت می‌کند و نیایشگاه آناهیتا را نیایشگاهی با شیوه و سبک ویژه به‌خود می‌شناساند.
از سال ۱۳۷۷ به بعد نیز به طور متناوب کاوش‌های باستان شناسی در منطقه صورت گرفته است در این کاوش‌ها و در میان آرامگاه‌های که بیشتر آنها به روزگار پارتی می‌رسد، سکه‌های مربوط به فرهاد یکم(اشک پنجم)، ارد(اشک سیزدهم) و همچنین اشیا و ابزار زندگی و زیورآلات دیده می‌شود. در عین حال در این مجموعه بیش از ۲۰۰ علامت به عنوان علایم حجاری کشف شده که آنها را باستان‌شناسان مربوط به دوره‌های هخامنشی، اشکانی و پهلوی ساسانی می‌دانند.
تصحیح نوشته: اشکان افشاری
بازدید نوشته: 8,681 بار
درود …
زندگی بافتن یک قالیست
نه همان نقش و نگاری که خودت می خواهی
نقشه را اوست که تعیین کرده
تو در این بین فقط می بافی
نقشه را خوب ببین
نکند آخر کار
… … قالی زندگیت را نخرند … …
از اینکه یکی از بینندگان سایت زیبا و جالب شما هستم بسیار خوشحالم و امیدوارم همیشه موفق و پیروز باشید.
شاد شاد شاد باشید
اگه مایل به تبادل لینک هستید وبسایت |کنگاور شهر تمدن و تدین| را با همین نام لینک کنید تا بنده نیز با کمال میل سایت زیبای شما را لینک کنم
بدرود …
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
| کنگاور شهر تمدن و تدین |
http://www.SHAHR-e-KANGAVAR.ir
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
با بهترین درودها ، ۵سال پیش به انجا رفتم نمی دانم چرا فردی که انجا کار میکرد گفت “دعا کنید چیزی پیدا نشود “
با درود فراوان
از معبد آناهیتا به طرف تویسرکان .چند کیلو متری که دور شوید به روستایی باستانی به نام ولاشگرد می رسید که ولخش سوم اشکانی بنای آن را گذاشته است .دو سه کیلو متر دیگر که بگذرد به پرسوه می رسید .پرسوه ساتراب نشین شانزدهم در دوران هخامنشیان که در سنگ نوشته ی بستون از آن یاد شده است .شوربختانه تاریخنویسان و سفرنامه نویسان به شوند اینکه بومی نبوده اند .در پیدا کردن شهر های باستانی دچار اشتباه شده اند . سپس دیگران هم آشتباه آنان را باز نویسی کرده ان .برای نمونه همگی پرسوه را خراسان امروزی می دانند .در حالی که پرسوه بین معبد آناهیتا و رود آور تویسرکان است و بیش از بیست هزار تن در پرسوه زندگی می منند .واژه پرسوه به چم پل است وچم دیگر پرسوه سرزمین همواری که کنار رود خانه باشد است .ما بومیان هنوز گویش درست و اولیه را بکار می بریم در صورتی که چون تازیان ((پ )) ندارند پ رابه ف تبدیل کردند و در نسک های جگرافی فرسفج می نویسند .هرودوت در باره یورش اسکندر به ایران در باره ی پرسوه مطالب زیادی نوشته است ایران باستان نوشته ی پیرنیا .همه ی روستا هایی دور بر پرسوه را که هرودت از آنان نام برده است .هنوز این روستا ها با همان نام وجود دارند و مردم در این روستا ها زندگی می کنند برای نمونه روستای (( گرا )) که هرودوت برای اینکه بومی نبوده است ورا نوشته است .گرا گرفته شده از گ ای ریه است به چم کوه بلندی به شوند اینکه این روست بالای کوه است .دو سه کیلو متر از پرسوه که دور شوید به رود آور می رسید که یسش از هفت هزار سال تاریخ دارد و از رود آور تا آرامگاه هیقوق نی از پیامبران بنی اسراییل یک کیلو متر است هیقوق در ۶۰۰ سال پیش از میلاد و همزمان با دانیال نبی همراه با کوروش به ایران آمدند . از رود آور یک کیلو متر که .ور شوید به توی باستانی می رسید که اینک تویسرکان نام دارد .و از تویسرکان دو کیلو متر به طرف شمال راه به پیمایید به شهر بیسار باستانی سرکان می رسید که یکی از باستانی ترین شهر های ایران است .حتی باستانی تر از همدان .در دوران هخامنشیان و اشکانیان به این سر زمین (( ماد سبزان ))می گفتند . جنگ های زیادی در درازی تاریخ در این سرزمین رخ داده است .این سر زمین یکی از مراکز مهم خرمدینان بوده است که همینک فرزندان خرمدینان در دره ی خرمرود زندگی می کنند و اینان را مزدکیان نو می گفته اند که اینک همگی اهل حق هستند
با سپاس فراوان
بهدین
سلام از مطالب خوب شما و از این که با تاریخ و تمدن کشورمان آشنا می شویم. بازم ممنونم اسم دختر من آنیتا است که مخفف آناهیتا است. افتخار می کنم که یک نام اصیل ایرانی و زرتشتی روی دخترم گذاشته ام بازم از مطالبت تشکر می کنم و آرزو دارم همیشه موفق و پیروز باشید.