اجاقتان روشن باد
سلیمان لطفینیا: میان مردم ایران، هر زن و مردی که فرزند نداشته باشند به ویژه فرزند پسر، «اجاق کور» خوانده میشوند. این اصطلاح در آرزوهای مردم ایران نیز نمودی پررنگ دارد، آنجا که برای کسانی که دوستشان داریم از خدا میخواهیم که «اجاقشان سبز(روشن) باد».
اما چه پیوندی میان فرزند پسر و روشن ماندن اجاق خانه هست؟ مانند بسیاری از پرسشهای دیگر، باید پاسخ را در روزگار گذشته جستوجو کرد.
در گذشته هر دهی آتشی به نام «آذران» و هر بلوکی یا برزنی آتشی به نام «ورهرام(بهرام)» داشت. در هر خانه نیز آتشی روشن بود که پدر خویشکاری(:وظیفهی) نگهداری از آن را بر دوش داشت. پدر میبایست برای روشن نگهداشتن اجاق یا آتش خانواده که بسیار باارزش بود و گرما و روشنایی خانه را فراهم میکرد، هیزم فراهم سازد و همیشه هوشیار باشد که آتش خاموش نشود. در نبود پدر خانواده، خویشکاری نگهداری از آتش بر دوش پسر ارشد خانواده و یا دیگر پسران بود. چنانچه خانوادهای فرزند پسر نداشت نگهداری از اجاق با دشواری روبهرو میشد و گاهی آتش روبه خاموشی میرفت. خاموش شدن آتش خانواده، نزد ایرانیان کار خوشایندی نبود و نشان از بیسروسامانی و بدبختی در آن خانواده میداد. از اینرو همیشه برای خویشاوندانشان آرزو میکردند که اجاقشان روشن و سبز بماند و این کار در گرو داشتن فرزند بهویژه فرزند پسر در آن خانواده بود.
بازدید نوشته: 7,225 بار
با سلام به مسئو ل سایت با عرض احترام به نویسنده این مقاله در رابطه با ارزش پسر در تاریخ ما من فکر میکنم این نوع افکار مربوط به اقوام و مردم با افکار روستایی است که پسر نقش مهمی در چرخه کار وکمک به پدر داشت . درجامعه امروز ما در کنار کشاورزی در جامعه صنعتی شهر نشینی که هم زن وهم مرد پابه پای هم کار میکنند این حرف خیلی کودکانه است.
با درود به دوست عزیزمان:
همان گونه که در آغاز نوشته آمده است، «هر زن و مردی که فرزند نداشته باشند» اجاق کور هستند. همچنین همانگونه که خود گفتهاید و ما نیز نوشتهایم، این باور از گذشتههای دور و یادگاری از روزگاری است که پسر نقشی در چرخهی کار داشته است. نه مربوط به امروز.
همچنین، این باور نه بر ارزش فرزند پسر افزوده و نه چیزی از ارزش فرزند دختر کاسته است. این تنها یک باور است و گویای کاری است که بر دوش پدر و پسر خانواده بوده است کاری چون آوردن هیزم از کوهستان و بیدارماندن شبانه روزی برای روشن نگهداشتن آتش. از این رو دلیلی برای برتر بودن فرزند پسر نیست. از قدیم به مادر خانواده هم «کدبانو» یعنی بانوی خانه گفتهاند، آیا باید این سخن را نیز یک سخن مرد ستیز و برآمده از اندیشههای مردمان روستایی و کودکانه دانست؟
بادرود فراوان بر شما مطالب زیبایتان بسیار قابل ستایش است
بیاری اهورامزدا
درود برنیک زنان و نیک مردان پارسا. درتمام متون گاتها و در سراسر تاریخ ایران باستان نیک زنان و نیک مردان از ارزش و پایگاه برابری برخوردار بوده اند. اگر در برهه ای از زمان و یا در ذات طبیعت زنان و مردان نقش متفاوتی ایفا می کنند دال امتیاز یکی بردیگری نیست و به حق باید گفت پایگاه زن به عنوان مادر زاینده و پرورش دهنده نونهالان بسیار مقدس تر و قابل احترام است.
پیوند نیک خانوده ها پایدار بماناد.
با درود فراوان
در شهر ما اگر خانواده ای فرزند پسر نداشته باشد این خانواده و آن مرد و زن را که پسر ندارند اجاق کور می گویند . در اینجا چم واژه کور واژه خاموش است (( کور= خاموش )) . یعنی این خانواده پسری ندارند که بعد از خودشان چراغ آن خانواده را روشن کند و نام این خانواده پایدار بماند .
برای اینکه نام خانوادگی پدر را بر روی فرزند می گذارند . و کسی که پسر ندارد بعد از خودش نامی از آنها به یادگار نمی ماند . همه اینها برگرفته از نقشی است که در درازای هزاران سال مردم به فرزند پسر داده اند . همه اینها به آن معنی نیست که ارزش فرزند دختر کمتر از پسر است . درست وارونه است در بین همین مردم دختر بسیار گرامی تر است . همین مردم دختر را بیشتر گرامی می دارند . در اینجا داستان بر سر نقشی است که جامعه به فرزند پسر داده است . می گویند پسر چراغ خانه ات یا اجاقه خانه ات را بعد از خودت روشن نگه می دارد و در روزگار پیری و نا توانی می توان در زیر سایه پسر زندگی کنی .یعنی کسی که پسر ندارد دخترش بزرگ میشود و به خانه دیگران می رود .این پسر است که می توان در پیری و نا توانی در کنارش زندگی کنی . روی هم رفته پسر و دختر هیچ بر تری نسبت به یکدیگر ندارند بلکه در شهر ما دختر گرامی تر است یعنی پسر باید همیشه در خدمت خواهرش باشد و از خدمتگزاری کوتاهی نکند . برای همین است که دختر ان با ناز پدر و مادر و بویژه با ناز برادران بزرگ می شوند .در خانواده این دختر است که خواسته هایش عملی می شود و این دختران هستند که به گونه ای فرمان می رانند
باسپاس
بهدین
درود
یک دلیل برای اهمیت زن در ایران که من امروز از سایت شما آموختم این که :
“….در سپیده دم نوروز، بانوی خانه مقداری آتش را به بام خانه می برد. همه افراد خانه نیز به دنبال او به پشت بام می روند، همه با هم رو به افقِ خاور، بخشی از سرودهای اوستایی را که در نیایش و ستایش پروردگار است می سرایند و با این کار به بدرقه ی فرِوهرها می روند….”
که این رسم و مانند آن که بسیارند از احترام،ارزش و مرکزیت زن درخانواده در باور ایرانیان است.
یک پیشنهاد هم برای بانیان سایت،به عنوان پرچمداران ایران باستان دارم و اینکه کوشش شود در نوشتارها از زبانهای دیگر (عربی و…) کمتر استفاده شود.
درود
از این گونه واژه ها در بین تمام ایرانی ها دیده میشه به ویژه در ایران میانه کنونی و در روستاهایی که ارتباط کمتری با شهرها دارن ..آتش رو با آب خاموش نمی کنن چون این کار به نظرشون بدبختی ببار میاره وچیزای دیگه که باید سفر کنید تا ببینید وبشنوفید …سپاس از همگیتون