[1]به فرخندگی فرارسیدن جشن آبانگان(چهارم آبان گاهنمای رسمی کشور)*
این جشن در روز دهم آبان‌ماه که آبان‌روز نام دارد، برگزار می‌شود. «آبان» ایزدِ نگاهبان آب‌ها و جمع «آب» است و در اوستا و پهلوی به گونه‌ی «آپ» و در فُرس هخامنشی «آپی» گفته می‌شده است. این آخشیج مانند دیگر آخشیج‌ها یعنی؛ آتش، خاک و هوا در فرهنگ پربار ایرانی بسیار سپند است و آلودن آن گناه به‌شمار می‌آید.
در یسنا ۶۵- فقره‌ی ۱۰ این‌گونه می‌آید: «نخست به آب روی‌آور و نیاز خود را از آن بخواه.»
برای ارج نهادن به ایزد آب، می‌بایست آب را پاک نگاهداشت و آن را به نیکی ستود. در این روز ایرانیان، به ویژه زنان در کنار دریا و یا کنار رودها ایزد آب را نیایش می‌کردند. هرودوت می‌گوید: «ایرانیان در آب ادرار نمی‌کنند. آب دهان به آن نمی‌اندازند و در آب روان دست نمی‌شویند.» استرابون می‌گوید: «ایرانیان در آب روان خود را شستشو نمی‌دهند و در آن لاشه و مردار نمی‌اندازند و آن‌چه ناپاکی است در آب نمی‌اندازند.» در رویه ۲۴۵ برگردانِ کتاب «آثار الباقیه» این‌گونه آمده است: «در این روز ”زو“ پسر طهماسب، از پیشدادیان به پادشاهی رسید و مردم را به کندن نهرها و بازسازی آن‌ها دستور داد و در این روز به کشورهای هفت‌گانه خبر رسید که فریدون، ضحاک بیوراسب را اسیر کرده و خود به پادشاهی رسیده و به مردم دستور داده است که خانه و زندگی خود را مالک شوند.»(۱)
یاری‌نامه:
*برگرفته از کتاب «ما ایرانی هستیم»، نوشته‌ی سیروس کریمی بختیاری، چاپ دوم، ۱۳۷۸، انتشارات فروهر، تهران، رویه‌های ۱۵۱ و ۱۵۲٫
۱-نگاه کنید به کتاب «اصل و نصب و دین‌های ایرانیان باستان»، نوشته‌ی استاد عبدالعظیم رضایی
