نیاکان ما از چند هزار سال پیش دریافته بودند که هر انسان زنده از تن، جان، روان، وجدان و فروهر (Faravahar) سرشته شده که پویندگی و بالندگی انسان از کوشش و جوشش آنها است. فروهر از دو واژهی “فره” به معنی جلو، پیش و “وهر” یا ورتی به معنی برنده و کشنده درست شده است و شاید بتوان گفت از نظر زندگی، فروهر بزرگترین و با ارزشترین جزء وجود انسان است، چون پرتویی از هستی بیپایان اهورامزدا است که انسان را به سوی رسایی رهنما میشود و وظیفه پیشبری و فرابری، برای انسان به برترین پایه هستی را داراست و پس از مرگ با همان پاکی و درستی به اصل خود (اهورامزدا) میپیوندد.
امروزه نگاره فوق بین زرتشتیان نمایانگر شکل فروهر است و به عنوان نشانواره دین زرتشتی به کار میرود. این نگاره، گذشته چندین هزار ساله داشته و شبیه آن در جاهای دیگر و نزد قوم های دیگری دیده شده است ولی شکل کنونی آن در کتیبه های هخامنشی بالای سر پادشاهان دیده میشود.
هر پارهای از نگاره فروهر یادآور اهمیت و مسئولیت فروهر در زندگی است:
سر: سر فروهر بهصورت مردی سالخورده است تا با دیدن آن به یاد آوریم که فروهر مانند بزرگان و افراد مسن ما را راهنمایی میکند.
دستها: دستهای فروهر به سمت بالا می باشد به خاطر آنکه همیشه به اهورامزدا توجه داشته باشیم؛ در دست فروهر حلقهای وجود دارد که آن را نشانه احترام به عهد و پیمان میدانند.
بالها: بالهای فروهر باز است چون با دیدن بالهای باز، ذهن انسان متوجه پرواز و پیشرفت شده و از دیدن این دو بال باز فورا به یاد میآورد که فروهر، او را به سوی پیشرفت و سربلندی راهنمایی میکند. همچنین هر بال خود دارای سه بخش است که نشانه اندیشه نیک، گفتار نیک و کردار نیک بوده و با دیدن این سه بخش آگاه میشویم که هر گونه پیشرفتی باید از راه درست یعنی به وسیله اندیشه و گفتار و کردار نیک انجام شود.
دایره میان شکل: دایره خطی است منحنی که از هر نقطهی آن شروع کنیم باز به همان نقطه خواهیم رسید؛ منظور از این دایره در میان فروهر، نشان دادن روزگار بیپایان است به این معنی که هر عمل و کرداری که در این زندگی (روی دایره) صورت گیرد نتیجه آن در همین دنیا متوجه انسان است و اثر آن باقی خواهد ماند (باز به همان نقطه از دایره خواهد رسید) و در جهان دیگر روان از پاداش یا جزای آن برخوردار خواهد شد.
دامن: دامن فروهر از سه بخش به وجود آمده که نشانه اندیشه و گفتار و کردار بد است؛ از مشاهده این سه بخش در مییابیم که همواره باید اندیشه و گفتار و کردار بد را به زیر افکنده، پست و زبون سازیم (همانطور که دامن در زیر قرار دارد).
دو رشته آویخته: این دو رشته نشانه سپنتامینو (مینوی خوب) و انگرهمینو (مینوی بد) است که همیشه ممکن است در اندیشه انسان ظاهر شوند. وظیفه هر زرتشتی این است که خوبی را در اندیشه خود قرار داده و بدی را از آن دور کند (نیک بیندیشد).
سرچشمه:
۱- کتاب بدانیم و سربلند باشیم: فشردهای از آموزشهای دین زرتشت، نوشته منوچهر منوچهرپور، انتشارات فروهر، ۱۳۷۷
۲- کتاب در راه شناخت دین زرتشت، نوشته گروه یتااهو، ۱۳۸۰