بوذرجمهر پرخیده

انجمن یزد
انجمن ناصری یزد، در روز باد ایزد و شهریور ماه قدیم ۱۲۶۱ یزدگردی(۱۲۷۱خ.) با تلاش روان‌شاد کیخسروجی خانصاحب بنیاد نهاده شد. کیخسرو خانصاحب در یک دیباچه و ۴۶ ماده اساسنامه این انجمن را برای زرتشتیان یزد یادآور شد و همه هموندان آن را به تصویب رساند.

به‌طورکلی ۲۸ نفر برای اداره انجمن برگزیده شدند که هیات رییسه آن عبارتند بودند از:
سرنشین (رییس) انجمن: دستور شهریار
نایب رییس: دستور تیرانداز
امین اداره: ملا دینیار کلانتر
دفتر یار و دبیر اداره: استاد جوانمرد و استاد کیومرس
مستشار القوانین آیین بهی: استاد ماستر خدابخش.

این انجمن برپایه‌ی وقف نامه‌ها، همه‌ی جاهای مقدس زرتشتیان را در دست داشت.
وقف نامه اول – شامل همه‌ی نیایشگاه‌ها و درمهرهای زرتشتیان چه در یزد و چه در روستاهای یزد.
وقف نامه دوم – شامل زیارتگاه‌ها و جاهای مقدس مانند پیرسبز و پیربانو، پیرنارستانه و ….
وقف نامه سوم – دادگاه‌ها با همه‌ی خیله‌ها و توابع آن.

انجمن خیرخواه زرتشتیان یزد
برابر آیین نامه‌ای ۷۰ ماده ای و یک سوگند نامه انجمنی در یزد به نام انجمن خیرخواه زرتشیان یزد (به غیر از انجمن ناصری) تشکیل شد. شمار هموندان این انجمن ۶۳ نفر بوده است.
از چگونگی تشکیل این انجمن و اینکه چه انگیزه‌ای سبب شد تا با وجود انجمن ناصری این انجمن تشکیل شود، آگاهی نداریم، ولی با توجه به اینکه در ماده ۱۲ اساسنامه آن، لزوم احترام به انجمن ناصری را مورد نظر و دقت قرارداده است، می‌توان دریافت که اختلاف نظری دربین بوده است، اما نه به اندازه‌ای که انجمن‌ناصری را نفی نماید.

دراینجا باید از انجمن دیگری به نام انجمن حق‌گوی یزد نام برد که هموندان آن از متعصبین زرتشتی بودند.

*عکس از تارنمای اوشیهن