ارباب کیخسرو پور مهربان پور رستم کیخسروی، ساکن محله‌ی «خلف خانعلی یزد»، زرتشتی‌ دانش‌دوست و دهشمندی است که در سال ۱۲۰۷ خورشیدی زاده شد.

وی در ۱۲ سالگی پدر خود را از دست داد و در ۱۵ سالگی به همراه دایی خود،‌ «هرمزدیار اردشیر» رهسپار بمبئی شد. چند سالی را به آموختن پرداخت و زبان‌های فارسی و گجراتی را فراگرفت و سپس به کار بازرگانی پرداخت. در مدت ۳ سال از بازرگانان نامی ایرانی شد و به دلیل نیک‌کرداری و پشتکار بنگاه بازرگانی گسترده‌ای را در بمبئی بنیاد نهاد. در سال ۱۲۳۷ خورشیدی با دوشیزه گوهر از خاندان کامه و نبیره‌زاده کیخسرو ایزدیار ازدواج کرد.

گوهر پس از آن‌که فرزندی به‌نام «اسفندیار» از خود به یادگار گذاشت، چشم از جهان فروبست و شوهر دلداده‌ی خود را دچار اندوه و پریشانی روزگار کرد. فرزانه کیخسرو از این پیش‌آمد، از جهان و مادیات دلسرد شد. سررشته کار بازرگانی را به دست برادر کوچکترش «اردشیر» واگذار کرد و خود بمبئی را بگذاشت و در دامان کوه هیمالیا نزدیک «میسوری» به «جوکیان» هند پیوست و گوشه‌گیر شد.

اما «ملاخسرو» برادر دیگر فرزانه کیخسرو که در بندرعباس تجارت می‌کرد و برای مسافران زرتشتی رهسپار هند مأمنی بود، در جوانی درگذشت و فیروزه همسر جوانش(دختردایی‌اش) بیوه و بی ‌سروسامان شد. این پیش‌آمد، برای ارباب رستم مهربان، برادر بزرگتر فرزانه کیخسرو گران آمد. بار سفر بربست و به هندوستان و به دامان کوه هیمالیا رهسپار گشت و فرزانه کیخسرو را با تلاش بسیار به ایران آورد و بانو فیروزه را به همسری وی درآورد. فرزانه کیخسرو پس از ازدواج دوباره به کار تجارت پرداخت و به بمبئی بازگشت.

در سال ۱۲۶۸ خورشیدی بایستگی ساخت یک دبستان آبرومند در شهر یزد را احساس کرد، از این‌رو دبستان کیخسروی را با هزینه خود در یزد ساخت که اینک به نام «دبیرستان کیخسروی»، مرکز مهم فرهنگی یزد می‌باشد.

فرزانه کیخسرو بیش از ۳۵ هزار روپیه‌ی آن‌ روزگار را به‌دست «انجمن اکابر صاحبان پارسیان بمبئی» که در پیشرفت دانش و بهتر کردن زندگی زرتشتیان ایران فعالیت می‌کردند، سپرد که سود آن‌را در کارهای فرهنگی دبستان هزینه کنند.

دبستان کیخسروی از همان آغاز بنیاد، بهترین مرکز فرهنگی یزد بود و در آن بیش از ۲۰۰ نفر دانش‌آموز زیرنظر استادان و آموزگاران ناموری چون استاد «ماستر خدابخش»، استاد «جوانمرد شیرمرد نوذر»، استاد «کیومرس وفادار خرمشاهی»، استاد «اسفندیار خرمشاهی»، میرزا «مهربان بهرام رئیس»، استاد «بهرام شیرمرد»، «استاد بمان» و استاد «اسفندیار تیرانداز» به آموزش دانش و ادب مشغول بودند.

آقایان «پشوتن جی تاسکر»، «پشوتن جی دستور»، «فرامرز سهرابجی ماستر» و «رستم خانصاحب»، امور دبیرستان را بردوش داشتند. در سال ۱۳۰۸ خورشیدی با کوشش و تلاش «فرامرز ماستر»، دبستان کیخسروی به دبیرستان کیخسروی تبدیل شد.

فرزانه کیخسرو و برادر بزرگترش ارباب رستم کارهای نیک بسیاری را در یزد و پیرامون آن به انجام رساندند که می‌توان موارد زیر را نام برد:

۱- ساخت آب‌انباری در «عصرآباد» که آب «اله‌آباد» را از مسافت ۶ کیلومتری به آنجا می‌آورد.

۲- ساخت آب‌انباری در میان بیابان و در راه انجیرک و بیابانک و پیرسبز که به‌نامگانه برادرشان رشیدمهر (رشیدمهر در سال ۱۲۵۳ خورشیدی به دست مسلمانان کشته شد) ساخته شد.

۳- ساخت دخمه‌ای با هزینه‌ای بیش از ۱۲ هزار تومان‌ بر فراز کوه زارچ، به‌نامگانه برادرشان ملاخسرو

همچنین برادران آن فرزانه همه در کار نیک دست به‌سزایی داشتند. به‌گونه‌ای ‌که «ارباب رستم مهربان»، درِمهری در اله‌آباد و «ارباب گودرز مهربان»، دبستانی را در «اله‌آباد» بنا نهادند.

فرزانه کیخسرو در سال ۱۲۸۵ خورشیدی و در ۷۸سالگی به‌ دلیل تصادف با تراموای برقی در شهر بمبئی درگذشت و به سرای جاودانی رسید. و به راستی که وی سوشیانتی در زمانه خویش بود. روانش شاد و کردارش پررهرو باد.

برگرفته از : شهمردان، رشید. تاریخ زرتشتیان فرزانگان زرتشتی . تهران: انتشارات فروهر، ۱۳۶۳٫ رویه‌های ۵۸۰-۵۷۶